Arızi Kazanç Nedir? 2025’te Hangi Gelirler Arızi Sayılır?

Arızi kazanç, süreklilik arz etmeyen ve istisna tutarı altında kalan gelirleri ifade eder. Vergi sisteminde arızi kazanç; bir kişinin esas mesleği dışında, belirli bir sürekliliği olmayan faaliyetlerden elde ettiği gelirlerdir. 2025 yılı itibarıyla arızi kazanç limiti ve istisna tutarı, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yeniden değerleme oranına göre belirlenmektedir.

Arızi Kazanç Nedir, Örnekleri Nelerdir?

Arızi kazanç, bir mükellefin devamlı olarak yürütmediği bir faaliyetten sağladığı gelirlerdir. En çok karşılaşılan arızi kazanç örnekleri şunlardır:

• Arsa satışından elde edilen kazanç (istisnai durumlarda)

• Tesadüfen yapılan bir mal veya hizmet satışı

• Arada sırada yapılan danışmanlık hizmetleri

• Süreklilik arz etmeyen telif ya da serbest meslek faaliyetleri

Bu kazançların vergilendirilmesinde, arızi kazanç istisnası dikkate alınır ve beyan edilmesi gereken gelir tutarı buna göre belirlenir.

Arızi Kazanç Sınırı Nedir?

2025 yılı için arızi kazanç sınırı (istisna tutarı) 123.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu sınırın altındaki kazançlar gelir vergisine tabi tutulmaz. Ancak bu tutarın üzerindeki gelirlerde gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekir. Arızi kazanç hesaplama işlemi yapılırken, elde edilen gelirin brüt tutarı dikkate alınır ve istisna düşüldükten sonra kalan kısım vergilendirilir.

Arızi Ne Demek Muhasebe Açısından?

Muhasebede arızi, sürekliliği olmayan, istisnai ve tesadüfi gelir ya da giderleri tanımlar. Yani bir firmanın ya da bireyin olağan faaliyet konusuna girmeyen ve devamlılık göstermeyen işlemler arızi kazanç veya arızi gider olarak sınıflandırılır. Bu gelirlerin muhasebeleştirilmesinde dikkatli olunmalı ve beyan yükümlülükleri göz ardı edilmemelidir.

Arızi Olmak Kaydıyla Ne Demek?

“Arızi olmak kaydıyla” ifadesi, söz konusu işlemin istisnai ve süreklilik göstermemesi şartıyla değerlendirmeye alınacağını belirtir. Örneğin, bir kişi sadece bir defaya mahsus olarak yaptığı bir danışmanlık hizmetinden gelir elde ettiyse, bu durum arızi kazanç kapsamında değerlendirilir. Ancak aynı kişi bu işi düzenli hale getirirse, elde ettiği kazanç artık arızi değil, sürekli gelir olur ve farklı vergisel yükümlülükler doğar.

Arızi Kazançta Vergilendirme ve Beyanname

Arızi kazanç beyannamesi, istisna tutarını aşan gelirler için yıllık gelir vergisi beyannamesi ile verilir. Beyan zamanı mart ayıdır. Elde edilen gelir, gelir vergisi tarifesine göre artan oranlı olarak vergilendirilir. Kazanç üzerinden herhangi bir tevkifat yapılmaz; vergi doğrudan beyanla ödenir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Arızi kazanç elde eden herkes vergi ödemek zorunda mı?
Hayır, yıllık arızi kazanç 123.000 TL’yi aşmadığı sürece vergi ödemez ve beyanname verilmez.

2. Arızi kazanç istisnası 2025’te ne kadar?
2025 yılı için arızi kazanç istisna tutarı 123.000 TL olarak belirlenmiştir.

3. Arızi kazanç ile menkul sermaye iradı arasındaki fark nedir?
Arızi kazanç süreklilik göstermeyen faaliyetlerden doğarken, menkul sermaye iradı düzenli yatırım gelirlerinden elde edilir.

4. Arızi kazançlar için e-Beyanname nasıl verilir?
e-Beyanname sistemi üzerinden yıllık gelir vergisi beyannamesi seçilerek arızi kazançlara ilişkin bilgiler beyan edilir.